Từ A-Z về phúc lợi cơ bản cho người lao động và doanh nghiệp

Xem phúc lợi là một khoản đầu tư sẽ thay đổi hoàn toàn cách vận hành doanh nghiệp. Các lợi ích chiến lược bao gồm:

• Thu hút và giữ chân nhân tài: Trong cuộc chiến giành giật nhân sự chất lượng cao, một gói phúc lợi hấp dẫn có thể là yếu tố quyết định giúp ứng viên lựa chọn công ty của bạn thay vì đối thủ.
• Tăng năng suất công việc: Khi nhân viên cảm thấy được quan tâm và chăm sóc, họ sẽ có động lực cống hiến mạnh mẽ hơn.
• Xây dựng thương hiệu tuyển dụng: Một chính sách phúc lợi tốt sẽ tạo ra những “đại sứ thương hiệu” ngay trong nội bộ. Nhân viên hài lòng sẽ lan tỏa những câu chuyện tích cực về công ty, giúp nâng cao uy tín của bạn trên thị trường lao động.
• Giảm tỷ lệ nghỉ việc và tối ưu chi phí quản lý nhân sự: Chi phí tuyển dụng, phỏng vấn và đào tạo một nhân viên mới là vô cùng tốn kém.

Đối với Người lao động: Phúc lợi giúp nâng cao chất lượng cuộc sống

Một công việc có phúc lợi tốt sẽ mang lại cho người lao động cảm giác an toàn và được trân trọng, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống một cách toàn diện. Một số lợi ích có thể kể đến như:

• Ổn định tài chính và sức khỏe: Các phúc lợi như nhận lương linh hoạt, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, mua sắm giá hời,… giúp người lao động và gia đình họ được bảo vệ trước những rủi ro bất ngờ.
• Tăng sự hài lòng và động lực cống hiến: Phúc lợi tốt cho thấy sự ghi nhận của công ty đối với những nỗ lực của nhân viên, từ đó thúc đẩy họ làm việc với tinh thần trách nhiệm cao hơn.
• Cảm thấy được trân trọng và gắn bó hơn: Những món quà sinh nhật, các chuyến du lịch, hay sự quan tâm khi gia đình có việc hiếu hỉ,… tuy nhỏ nhưng lại có sức mạnh to lớn trong việc xây dựng lòng trung thành.
• Cơ hội phát triển bản thân và cân bằng cuộc sống: Các khóa đào tạo chuyên môn hay những ngày nghỉ phép giúp nhân viên vừa nâng cao năng lực, vừa có thời gian tái tạo năng lượng và chăm sóc gia đình.

Doanh nghiệp cần đảm bảo những loại phúc lợi lao động nào?

Về cơ bản, phúc lợi lao động tại Việt Nam được chia thành hai nhóm chính: phúc lợi bắt buộc theo quy định của pháp luật và phúc lợi tự nguyện do doanh nghiệp chủ động xây dựng để gia tăng lợi thế cạnh tranh.

Dưới đây là so sánh chi tiết hai nhóm phúc lợi:

Phúc lợi bắt buộc (Theo Luật Lao động Việt Nam)

• Bảo hiểm xã hội (BHXH), Bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN)
• Chế độ nghỉ phép, nghỉ lễ, Tết theo quy định của nhà nước
• Chế độ nghỉ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động
• Đảm bảo điều kiện làm việc an toàn, vệ sinh lao động; cung cấp trang thiết bị bảo hộ
• Trợ cấp thôi việc, mất việc làm theo đúng quy định

Phúc lợi Tự nguyện (Phúc lợi cạnh tranh)

• Lương tháng 13, thưởng hiệu suất, thưởng các ngày lễ lớn (30/4, 2/9), thưởng Tết
• Gói bảo hiểm sức khoẻ tư nhân cao cấp cho nhân viên và người thân (vợ/chồng, con cái)
• Phụ cấp ăn trưa, đi lại, điện thoại, máy tính
• Chương trình du lịch, team building hàng năm, tiệc tất niên, câu lạc bộ thể thao
• Các khoá đào tạo, workshop nâng cao kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm
• Các chương trình chăm sóc sức khoẻ tinh thần (tư vấn tâm lý, lớp học yoga/thiền tại văn phòng)
• Cổ phiếu thưởng cho nhân viên (ESOP) để ghi nhận đóng góp lâu dài
• Quà tặng sinh nhật, kết hôn, sinh con và các khoản thăm hỏi khi ốm đau, hiếu hỉ

Làm thế nào để xây dựng một chế độ phúc lợi hiệu quả và tối ưu chi phí?

Để xây dựng chương trình phúc lợi lao động hiệu quả, doanh nghiệp nên áp dụng quy trình 5 bước. Phúc lợi cần phù hợp ngân sách và đúng nhu cầu người lao động. Đây không phải việc làm một lần là xong. Doanh nghiệp cần cải tiến phúc lợi liên tục theo tình hình thực tế. Một quy trình phúc lợi bài bản giúp giữ chân và nâng cao trải nghiệm nhân viên.

Bước 1: Khảo sát và lắng nghe nhu cầu thực tế của nhân viên

Không phải phúc lợi nào cũng phù hợp với mọi nhân viên trong doanh nghiệp. Nhân viên trẻ thường quan tâm học tập và du lịch. Nhân viên lớn tuổi ưu tiên bảo hiểm sức khỏe cho cả gia đình. Doanh nghiệp nên khảo sát để hiểu nhu cầu từng nhóm nhân viên. Hãy dùng biểu mẫu ẩn danh để thu thập dữ liệu trung thực nhất. 

Bước 2: Xác định ngân sách rõ ràng và hợp lý

Ngân sách phúc lợi nên là khoản đầu tư chiến lược, không phải chi phí bị cắt khi khó khăn. Doanh nghiệp cần cân đối giữa khả năng tài chính và mức phúc lợi chung trên thị trường. Một con số hợp lý sẽ giúp tối ưu chi phí và giữ chân nhân viên hiệu quả.

Bước 3: Thiết kế gói phúc lợi cá nhân hoá

Thay vì áp dụng một gói phúc lợi cứng nhắc, doanh nghiệp nên trao quyền lựa chọn cho nhân viên. Mỗi người lao động gói ngân sách phúc lợi riêng phù hợp chính sách công ty. Họ có thể chọn nhận lương sớm, thêm ngày nghỉ, nâng cấp bảo hiểm hoặc học trực tuyến. Phúc lợi linh hoạt giúp tăng sự hài lòng và giữ chân nhân viên hiệu quả.

Bước 4: Truyền thông nội bộ hiệu quả và minh bạch

Phúc lợi tốt đến đâu cũng vô nghĩa nếu nhân viên không biết hoặc không hiểu rõ về nó. Doanh nghiệp cần có chiến lược truyền thông phúc lợi rõ ràng, nhất quán. Hãy sử dụng email, cổng thông tin nội bộ và các buổi hướng dẫn cụ thể. Treo biển bảng giới thiệu phúc lợi tại công ty cũng giúp tăng nhận diện. Truyền thông hiệu quả giúp nhân viên hiểu và tận dụng đúng quyền lợi của mình.

Bước 5: Đánh giá, thu thập phản hồi và điều chỉnh định kỳ

Thị trường lao động và nhu cầu nhân viên luôn thay đổi theo thời gian. Doanh nghiệp cần đánh giá hiệu quả phúc lợi định kỳ mỗi năm. Hãy thu thập phản hồi từ người lao động qua khảo sát hoặc phỏng vấn. Dựa trên dữ liệu, doanh nghiệp cần điều chỉnh chính sách để phù hợp, hấp dẫn hơn. Phúc lợi cập nhật đúng nhu cầu giúp tăng gắn bó và hiệu suất làm việc.

Câu Hỏi Thường Gặp

Câu hỏi 1: Phúc lợi bắt buộc và phúc lợi tự nguyện khác nhau như thế nào?

Trả lời: Phúc lợi bắt buộc là quyền lợi tối thiểu theo Luật Lao động mà doanh nghiệp phải cung cấp. Ví dụ gồm BHXH, BHYT, ngày nghỉ phép hằng năm theo quy định. Phúc lợi tự nguyện là các quyền lợi doanh nghiệp tự chủ động bổ sung thêm. Chúng giúp tạo khác biệt, thu hút và giữ chân nhân tài hiệu quả. Ví dụ như lương tháng 13, du lịch, bảo hiểm sức khỏe tư nhân.

Câu hỏi 2: Doanh nghiệp nhỏ và vừa có cần xây dựng chính sách phúc lợi không?

Trả lời: Doanh nghiệp vừa và nhỏ hoàn toàn có thể xây dựng phúc lợi mà không tốn quá nhiều chi phí. Quan trọng là phúc lợi cần tối ưu và đánh đúng tâm lý người lao động. Nhiều phúc lợi chi phí thấp nhưng mang lại hiệu quả cao trong thực tế. Ví dụ như làm việc linh hoạt, tổ chức sinh nhật, phụ cấp ăn trưa, hoặc khen thưởng kịp thời. Những chính sách này giúp tăng gắn bó và tinh thần làm việc của nhân viên.

Câu hỏi 3: Người lao động có được quyền đàm phán về phúc lợi khi phỏng vấn không?

Trả lời: Hoàn toàn nên đàm phán phúc lợi ngoài lương khi nhận việc mới. Điều này giúp bạn có quyền lợi phù hợp và tốt hơn. Hãy trao đổi về bảo hiểm, nghỉ phép, đào tạo hoặc phụ cấp cần thiết. Việc chủ động cũng cho thấy bạn nghiêm túc và muốn gắn bó lâu dài. Nhà tuyển dụng thường đánh giá cao ứng viên quan tâm đến môi trường làm việc toàn diện.